بهینه‌سازی فرمولاسیون کود زیستی برای افزایش انحلال فسفر توسط قارچ آسپرژیلوس

فسفر یکی از عناصر غذایی پرمصرف بوده که کمبود آن رشد گیاه را به ­شدت محدود می­کند. یکی از ساده­ترین و کم هزینه­ترین روش­های تأمین فسفر گیاه کاربرد مستقیم خاک­فسفات می باشد اما در خاک­های آهکی به علت حلالیت ناچیز آن چندان موثر نیست. استفاده از خاک­فسفات مخلوط­شده با گوگرد و مواد آلی به همراه ریزجانداران حل­کننده­های فسفات از جمله این راهکارها محسوب می­شوند. این مطالعه با هدف مدل­سازی بررسی تأثیر نسبت­های مختلف ورمی­کمپوست، خاک­فسفات و گوگرد بر میزان انحلال و آزادسازی فسفر توسط قارچ آسپرژیلوس و ارائه سطوح مطلوب این متغیرها برای تهیه کود زیستی کارآمد انجام شد. بر این اساس تعداد 20 آزمایش با استفاده از روش سطح پاسخ بر مبنای طرح مرکب مرکزی تعریف شد و اثر مقادیر مختلف متغیرهای ورمی­کمپوست، خاک­فسفات و گوگرد و به صورت کدبندی شده در محدوده­ی (1+، 0، 1-) بر میزان انحلال فسفر بررسی شد. نتایج نشان­دهنده­ کارآمدی بالای (8841/0= R2) مدل طرح مرکب مرکزی در برآورد انحلال فسفر بود. بر اساس نتایج، برهمکنش ورمی­کمپوست با گوگرد ( 05/0>p ) و بر همکنش خاک­فسفات با گوگرد ( 05/0>p ) معنی­دار بود. نتایج تحلیل آماری ضرایب مدل طرح مرکب مرکزی حاکی از اثر مثبت و فزاینده ورمی­کمپوست، ورمی­کمپوست × گوگرد و خاک­فسفات × گوگرد بر افزایش انحلال فسفر می باشد. بر اساس پیش­بینی شرایط بهینه برای انحلال فسفر، مقادیر 58 درصد ورمی­کمپوست، 3/23 درصد خاک­فسفات و 7/18 درصد گوگرد منجر به ماکزیمم انحلال فسفر (04/773 میلی­گرم بر کیلوگرم) توسط قارچ آسپرژیلوس در کود میکروبی ­می­شود.